Ιστορία του Οινοχωρίου

Από τον ΣΠΥΡΟ ΠΟΛΙΤΗ, τ. Γεν. Δ/ντη Υπουργείου Παιδείας

Η γνωστή ιστορία του Οινοχωρίου είναι μακραίων. Αρχίζει από το 1.400-1.200 π.Χ., όταν οι Δωριείς εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα, που ονομάστηκε "Κοιλάδα των Δωριέων", ο δε γεωγραφικός χώρος Αρχαία Δωρίδα.

Από τους αρχαίους ιστορικούς πολλοί και άλλοι παλαιότεροι ή νεώτεροι συγγραφείς υποστηρίζουν, βασιζόμενοι σε αρχαιολογικές έρευνες ότι τα λείψανα των ισοδομικών τειχών που περιβάλλουν το λόφο της Αγ. Παρασκευής είναι κατάλοιπα της ακροπόλεως της Δωρικής πόλεως Δρυόπης. Έτσι, η αρχή της γνωστής προϊστορικής περιόδου της ζωής του γεωγραφικού χώρου του Οινοχωρίου ευρίσκεται στο Παλιόκαστρο, στην κορυφή του σημερινού γηλόφου του εξωκκλησίου της Αγ. Παρασκευής, όπου ευρίσκονται παραμελημένα τα ερείπια του χριστιανικού ιερού.

Και πάλιν η Ελληνική αρχαιότητα και ο Χριστιανισμός… υποσημειώνεται στις κορυφές ενός περίοπτου λόφου.

Αυτή την «Προϊστορική» περίοδο (1.200 π.Χ.- 1.100 μ.Χ.) την περιρρεομένη από πλούσιες πληροφορίες, ακολουθεί μία «Μακραίων ανιστόρητη» περίοδος, μέχρι την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Η περίοδος αυτή είναι βυθισμένη σε σκότος βαθύ, σε νύχτα.

Δεν υπάρχει γι’ αυτήν κανένα γραπτό – εμφανές – στοιχείο. Και τα λίγα παραδοσιακά που έφτασαν στην παιδική μας ηλικία, ομοιάζουν με μυθεύματα, χωρίς βέβαια να αποκλείονται κάποια λαμπυρίσματα αλήθειας.

18ος αιών. Από της Ελληνικής Επαναστάσεως (…- 1820)

Για την περίοδο της Τουρκοκρατίας διασώθηκαν πολλές παραδοσιακές πληροφορίες. Οι πληροφορίες αυτές αναφέρονται σχεδόν σε όλες τις πτυχές της ζωής των υποδούλων, όπως στα γεωγραφικά στοιχεία του τόπου, στο όνομα του χωριού και στα τοπωνύμια αυτού, στον πληθυσμό και στη σύστασή του. Μας πληροφορούν για την παρουσία Τούρκου φοροεισπράκτορα και κατοίκων Τούρκων με ιδιοκτησίες κτημάτων κ.λ.π. Το βαθύ σκότος, με τις πρώτες κινήσεις για απαλλαγή από την σκλαβιά, αρχίζει να διαλύεται.

19ος αιών. Από της Ελληνικής Επαναστάσεως έως το 1900

Για την περίοδο, ιδίως για την προ της εθνεγέρσεως περίοδο έως το 1830, υπάρχουν παραδόσεις οι οποίες πέρασαν στην παιδική ηλικία της γενεάς μας, από πρόσωπα ηλικιωμένα. Αναφέρονται στα εκκλησιαστικά, κυρίως θέματα.

Για την περίοδο από το 1830 έως το τέλος του 19ου αιώνα υπάρχουν γραπτές πηγές. Αυτές μας παρέχουν πληροφορίες για την συμμετοχή κατοίκων της Κάνιανης, στον αγώνα της απελευθερώσεως του έθνους, για την οργάνωση του Κράτους και της Ι. Μητροπόλεως Φωκίδος, για την Ενορία της «Κοιμήσεως της Θεοτόκου» της Κάνιανης, και του Σκλήθρου κ.λ.π.

Πλείστες όσες πληροφορίες επίσης παρέχει το Ληξιαρχικό Βιβλίο σχετικές με την εκκλησιαστική ιστορία και τις συναφείς με αυτή εκδηλώσεις και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή του χωριού, τη μετοικεσία του ημίσεος των κατοίκων σε πεδινές περιοχές της εκτάσεως της Κάνιανης, τις επιπτώσεις αυτής της μετοικεσίας κ.λ.π.

20ος αιών. (1900-2000)

Α. Κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα η ζωή κυλάει στο χωριό χωρίς βαθιές αλλαγές και μεταβολές. Ο τρόπος, ο ρυθμός, τα μέσα της ζωής μένουν σχεδόν, όπως διαμορφώθηκαν μετά την απελευθέρωση. Στρατεύσιμοι του χωριού έλαβαν μέρος τόσο στους Βαλκανικούς πολέμους όσο και στη Μικρασιατική εκστρατεία. Ο κάτοικο του χωριού ζουν ασκούντες τα πρωτογενή επαγγέλματα (γεωργία- κτηνοτροφία), με την οικοτεχνία και την βιοτεχνία αναπτυγμένη και τις σχετικές κατεργασίες των προϊόντων τους. Διασκεδάζουν με παραδοσιακούς τρόπους και ρυθμούς. Τα πρώτα, απλά βιομηχανικά μέσα, ωστόσο, κάνουν την πρώτη εμφάνιση.

B. Η 28η Οκτωβρίου και ο πόλεμος του '40 περνούν και στο μικρό χωριό μας με τη δική τους ιστορία, η δε περίοδος της κατοχής με την μεγαλύτερη σκληρότητα αναγράφει σειρά τραγικών ημερών στο μικρό χωριό μας.

Η περίοδος επίσης του πολέμου που χαρακτηρίζεται από άλλους εμφύλιος και από άλλους συμμοριτοπόλεμος, χάραξε πληγές στη ζωή του Οινοχωρίου, με βιαιότητες, βίαια επιστράτευση, εκκένωση επί 3 χρόνια και επαναπατρισμό.

Γ. Κατά το β' ήμισυ του 20ου αιώνα 1950-2000 και κατά τις τελευταίες 10ετίες, η επελθούσα και στη χώρα μας βιομηχανική επανάσταση ιδίως με την ιλιγγιώδη ανάπτυξη των μέσων της συγκοινωνίας και την αλματώδη επέκταση των μέσων επικοινωνίας, ανατάραξαν τον αργό ρυθμό της ζωής των ανθρώπων, επέφεραν ταχύτατες αλλαγές των, επί αιώνες, αμετάβλητων καταστάσεων, διευκόλυναν τη μετακίνηση των ανθρώπων και μεγάλων ανθρώπινων μαζών όχι μόνον προς τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα της χώρας αλλά και όλης της υφηλίου, για ανεύρεση καλύτερης τύχης.

Δ. Έτσι το πλείστον των κατοίκων εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες των νέων καταστάσεων, εγκατέλειψαν το χωριό και εγκαταστάθηκαν σε μεγάλες πόλεις, όπου εύρισκαν, οι μεν ώριμοι, εργασίες ανετότερες και προσοδοφόρες, οι δε νέοι πολλές δυνατότητες επιστημονικής ή τεχνολογικής και επαγγελματικής εκπαιδεύσεως, μορφώσεως, παιδείας και οικονομικής ανυψώσεως.

Ε. Με την πάροδο του χρόνου επήλθε η ερήμωση του χωριού με τη γενικότερη έννοια του όρου "χωριό". Έχει ωστόσο, η ερήμωση αυτή πολύτιμο αντιστάθμισμα, αντίκρυσμα λαμπρό, για το χωριό μας.

(Αριθμός Φύλλου 56- Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2009)