«Την πανεύφημον νύμφην Χριστού υμνήσωμεν, Αικατερίναν την θείαν και πολιούχον Σινά!»

(Απολυτίκιο)

Της Τζούλης Κωνσταντινοπούλου

Με ευγενική καταγωγή από την Αλεξάνδρεια, η ευφυής και φιλομαθής Αικατερίνη μαρτύρησε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.χ. (304 μ.χ.).  Το πρώτο της όνομα ήταν Δωροθέα και αργότερα βαπτίστηκε Αικατερίνη(αιέν καθαρινά:αυτή που είναι πάντα καθαρή, αγνή).  Νεαρή ακόμα είχε μελετήσει Ομηρο, Βιργίλιο, Αριστοτέλη, Πλάτωνα παράλληλα με τα δόγματα της χριστιανικής πίστης.  Η επιμονή στο Χριστιανισμό και η ευγλωττία της όμως, εξόργισαν τον αυτοκράτορα Μαξιμίνο, ο οποίος διέταξε το μαρτυρικό της θάνατο σε οδοντωτό τροχό.  Η Παράδοση θέλει το σώμα της Αγίας να έχει μεταφερθεί « υπό πτερύγων αγγέλων», στο όρος Σινά, στην ομώνυμη Ιερή Μονή.

Η Μονή της στο Σινά, ανάμεσα σε άλλα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco, φημίζεται για το μοναδικό κειμηλιοφυλάκιο και τη πλούσια βιβλιοθήκη της που ακολουθεί σε σπουδαιότητα αυτή του Βατικανού. Ο περίφημος κώδικας (4ος αιών) με την ελληνική μετάφραση της Αγίας Γραφής βρισκόταν στη συλλογή του Σινά.  Ο γερμανός μελετητής που τον δανείστηκε, τον πώλησε στο Βρεττανικό Μουσείο, όπου εκτίθεται ακόμα.

Καθώς η γιορτή συμπίπτει με τη σπορά, η Αγία Αικατερίνη προστάτιδα των γεωργών, σύμφωνα με τη παράδοση,για να ευχαριστήσει τους γεωργούς, «δανείζεται νερό» από άλλον άγιο, ώστε να βρέχει εκείνη την ημέρα.  Εμβλημα της είναι ο οδοντωτός τροχός και οι μηχανικοί τελούν υπό την προστασία της.  Στη Γαλλία, η φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου της Σορβόννης την έχει ανακηρύξει προστάτιδά της.

«Εχει το σον πνεύμα ο ουρανός,

σώμα δε θείον τεθησαύρισται εν Σινά,

αίμα μαρτυρίου εν Αλεξανδρουπόλει,

σοφή Αικατερίνα σκέπε τους δούλους σου!»

(Μεγαλυνάριο της Αγ.Αικατερίνης)

Μια μικρή και παμπάλαιη εκκλησία προυπήρχε στο χώρο όπου αργότερα χτίστηκε ο ναός της Αγίας Αικατερίνης . Περιβάλλονταν από το κοιμητήριο του χωριού που αργότερα μεταφέρθηκε.

Η Αγία λατρευόταν στο χωριό γι αυτό και πολλές γυναίκες έφεραν το βαφτιστικό όνομα «Αικατερίνη».  Αλλά και η ονομασία της κοντινής πηγής « Κατέρω» σχετίζεται με τη Παράδοση.

Ήταν μια Κυριακή του Ιουλίου 1897, κάτω απ´το πλάτανο, όταν όλοι οι χωριανοί, έξω από την ετοιμόρροπη εκκλησία, άκουσαν το κάλεσμα του Παπά Παναγιώτη.  Με τις γιορτινές τους φουστανέλλες, με τα σκούτια, τα σελάχια, τ´αρβανίτικα τσαρούχια, τα τσιγκελωτά μουστάκια.  Ο Γερο Γαλάνης, ο Γέρο Καψής, ο Γέρο Αποστολάκης, ο Γέρο Φαραώ, ο Τσορλίδας, ο Τριαντάφυλλος, ο Γέρο Μάης, ο Δήμος Σόλιας, ο Γέρο Ξηρός, ο Σκουρόκωστας, ο Κασβοθανάσης, ο Κασβοσταμάτης,ο Θαν. Πουρνάρας, ο Βασίλης Παπαπαναγιώτου, ο Σταμάτης, ο Παπαδόγιαννος, ο Παπαδοκώστας ο δάσκαλος, ο Τσατσαρονολιάς…

Η καμπάνα που είχαν κρεμασμένη στο πλάτανο, αγορασμένη στην Αμφισσα( το 1891 αντί 250 δρχ), είχε σημάνει « σύναξη»:

-Χωριανοί, με τη βοήθεια του Θεού, αποφασίσαμε να μεγαλώσουμε την εκκλησία μας, κοντεύει να πέσει.  Ολοι θα βοηθήσουμε.

Η απόφαση ήταν ομόφωνη.  Εξ άλλου, « χωρίς ομόνοια , ούτε ένας τόπος ούτε μια οικογένεια μπορούν να διάγουν καλώς» ( Ξενοφώντας).

Από χρόνια, συγκέντρωναν τη πέτρα, την άμμο, τον ασβέστη, τη ξυλεία, τα κεραμίδια.  Κι όταν βρέθηκαν οι χτίστες, επιδέξιοι Ηπειρώτες τεχνίτες, η ανοικοδόμηση από τα θεμέλια, ενός νέου ναού, ρυθμού βασιλικής, πήρε μόλις 45 μέρες(15 Ιουλίου-31 Αυγούστου 1897).

Οι κάτοικοι θα συνέβαλαν παρέχοντας τον ασβέστη, τη ξυλεία, τα κεραμίδια, την εργασία.

Διαβάζουμε στα αρχεία:

«Οι κτίσται θα λάβουν παρά των κατοίκων και εκ των εσόδων του Ιερού Ναού:1) άλευρα όσα απαιτούνται. 2)20 οκάδ. τυρόν, 5 σφάγια αιγών, 5 οκάδ. ελαίου, 15 οκάδ. ελαίας, 30 οκάδ. φασόλια, 20 οκαδ. γεώμυλα, 25 οκάδ. ρακί, 150 οκάδ. οίνου»…

Οι πελεκητές πέτρες μεταφέρθηκαν με τα ζωντανά από τη τοποθεσία Ταμπούρια. Η οροφή, από ντόπιο ξυλουργό, διακοσμήθηκε με ξύλινο διάκοσμο.Το λιτό τέμπλο απεικόνιζε κλάδο αμπέλου, ενώ δέσποζε ο Εσταυρωμένος.  

Σιγά-σιγά, με τη συνδρομή όλων, η Αγία Αικατερίνη εμπλουτίστηκε με εικόνες, πολυέλαιο, στασίδια.

Κι οι μαθητές έκαναν μάθημα στο γυναικωνίτη, εκεί όπου το 1910 συνεδρίαζε ο νεοιδρυθείς πρωτοποριακός « Γεωργοκτηνοτροφικός Συνεταιρισμός η Αγία Αικατερίνη. Το 1976 ο  γυναικωνίτης κατεδαφίστηκε.

Στο πέρασμα των χρόνων, η Αγία Αικατερίνη θα παραμείνει ως σύμβολο ενότητας, ομόνοιας, αγάπης για τους Οινοχωρίτες, τους φίλους, τους επισκέπτες.  Χαρές και λύπες, συνυφασμένες με την εκκλησία της, είναι αποτυπωμένες στις καρδιές.  Οπως ο τραγικός βομβαρδισμός του 1943 αλλά κι οι χαρούμενες παιδικές φωνές γύρω από το πλάτανο…

(Πηγή: Τα αρχεία και η εφημερίδα του Συλλόγου Οινοχωριτών Παρνασσίδος.)