top photo

Η Φιλιώ Χαϊδεμένου, η ακάματη φωνή των προσφύγων της πρώτης γενιάς (28 Οκτωβρίου 1899 – 2007)

proedros

Όνειρο ζωής της ήταν να διατηρήσει ζωντανές τις μνήμες σε ένα λαογραφικό μουσείο – μαρτυρία του μικρασιατικού πολιτισμού. Το πραγματοποίησε με το μουσείο της στη Νέα Φιλαδέλφεια δημιουργώντας μια στέγη για τα κειμήλια του ξεριζωμού.

Γεννημένη στα Βουρλά της Μικράς Ασίας, κοντά στην Σμύρνη, το 1899, βίωσε την Καταστροφή και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην μητέρα Ελλάδα.

«Δύο μέρες και δύο νύχτες μείναμε όρθιοι στην παραλία περιμένοντας να μπούμε σε κάποιο πλοίο. Χιλιάδες κόσμος, απελπισμένος και εξαθλιωμένος, με μάτια άδεια απ’ τα όσα είχαμε δει και την ψυχή ματωμένη απ’ τον πόνο της απώλειας στην αγαπημένων μας».

«Κάρα άδειαζαν πεθαμένους δίπλα μας, όπου έβρισκαν. Το βράδυ, όταν οι Τούρκοι άρχιζαν να βιάζουν και να κακοποιούν όποια γυναίκα έβρισκαν, οι Αμερικάνοι άναψαν τους προβολείς των πλοίων και τους έριξαν πάνω μας, για να σταματήσουν κάπως το κακό» γράφει.

«Έβλεπα τη Σμύρνη και τα Βουρλά να καίγονται και έδωσα έναν όρκο. Είπα, Βουρλά μου αγαπημένα δεν θα σας ξεχάσω ποτέ.»

Συμμετείχε σε προσφυγικά σωματεία και δεν έπαυε να συγκεντρώνει λαογραφικό υλικό από την “χαμένη” αλλά ποτέ λησμονημένη πατρίδα. Ενενηντάχρονη, επισκέφτηκε την γενέτειρα της για να φέρει πίσω χώμα και σκόνη ως ιερό κειμήλιο: «Δεν θα σταματήσω ποτέ να μιλώ για τον ξεριζωμό μας από τα άγια χώματα!» […] «Αυτά τα μάτια ώσπου να κλείσουν, θα βλέπουν μπροστά τους τα όσα έγιναν, και δε συμφέρουν, και το στόμα μου θα μιλάει για το άδικο του Ελληνισμού».

Βιβλία της:
• «Γιαγιά Φιλιώ η Μικρασιάτισσα»
• «Τρεις αιώνες μια ζωή»

Η ιστοσελίδα του Μουσείου: http://ppied-museumfx.gr/

Εκθέματα του Μουσείου