top photo

Η επιστολή της Ευανθίας Καίρη (1799 – 1866)

proedros

Εκτός από το πεδίο της μάχης, οι Ελληνίδες έδρασαν δυναμικά και σε άλλους τομείς, όπως η πολιτική.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ευανθία Καίρη, λόγια από την Άνδρο, αδελφή του Θεόφιλου Καίρη, σπουδαίου διαφωτιστή,  με πλούσιο μεταφραστικό και λογοτεχνικό έργο.  Είναι όμως και η πρώτη Ελληνίδα που εργάστηκε για την γυναικεία διαπαιδαγώγηση.  Στα 1825, μαζί με δεκάδες γυναίκες, κυρίως συζύγους αγωνιστών της επανάστασης, συντάσσει μία επιστολή που απευθύνεται στις γυναίκες της Ευρώπης και των ΗΠΑ.  Πρόκειται για ένα πραγματικό λίβελλο. 

«Ποιος δεν φρίττει βλέποντας τον Σταυρό να συμμαχεί με το μισοφέγγαρο εναντίον ενός μικρού χριστιανικού έθνους το οποίο μάλιστα μάχεται υπέρ αυτού του Σταυρού ;»

Στην επιστολή της,  η υπογράφουσα με ψευδώνυμο, αναρωτιέται και ζητά από τις γυναίκες της Ευρώπης να μιλούν υπέρ της αγωνιζόμενης Ελλάδας και να την βοηθήσουν όσο μπορούν.  Ο αγώνας για την ανεξαρτησία της πατρίδας, την συγκινούσε βαθιά και την ενέπνεε διαρκώς. 

Η νεαρή Ευανθία, χάρη στην ευφυία της και την επίβλεψη του αδελφού της, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής ενός από τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά κέντρα της Ορθοδοξίας στο Αϊβαλί, έλαβε εξαιρετική μόρφωση.  Μάλιστα, σύμφωνα με το Γάλλο φιλέλληνα τυπογράφο Ambroise Didot, μιλούσε άπταιστα Γαλλικά και Ιταλικά, ενώ ερμήνευε με άνεση τα αρχαία κείμενα.  Στην ιδιαίτερη αυτή μόρφωση συνέβαλε και ο Αδαμάντιος Κοραής με τον οποίο ξεκίνησε να αλληλογραφεί από νεαρή ηλικία. 

«Παραλίγο να λιποθυμήσω, όταν διάβασα το γράμμα της.  Περίμενα να εμφανιστεί κάποτε μία Ελληνίδα γυναίκα των γραμμάτων, αλλά πενήντα χρόνια μετά το θάνατό μου.  Ήταν τόσο απροσδόκητο που κόντεψα να τρελαθώ», γράφει ο Αδαμάντιος Κοραής γι΄αυτήν στα 1814. Η δεκαπεντάχρονη νέα κοπέλα είχε πάρει  το θάρρος να γράψει στον Κοραή, στο Παρίσι, ζητώντας του να της αναθέσει μεταφράσεις βιβλίων που πρέπει να διαβάσουν οι Έλληνες.

Μετά την έναρξη της επανάστασης η Ευανθία Καίρη επέστρεψε στην Άνδρο με τον αδελφό της, ο οποίος ύψωσε πρώτος την επαναστατική σημαία στο νησί, προτού φύγει για να πολεμήσει. Στα 1826, η Ευανθία εξέδωσε το δράμα Νικήρατος, το οποίο αναφέρεται στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου  και αποτελεί το πρώτο τυπωμένο ελληνικό έργο σχετικό με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.  Το κείμενο είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα με φανερή την επίδραση της οδού που χάραξε ο Κοραής για την γλώσσα, επιθυμώντας την μόρφωση του γένους.  Είναι αφιερωμένο «εις εκείνας, όσαι εις τον ιερόν τούτον αγώνα του έθνους μας, παρά την αισχράν και άτιμον δουλείαν επροτίμησαν τας φλόγας και τας αβύσσους».

Η Ευανθία Καίρη δεν παντρεύτηκε ποτέ και δεν έχει σωθεί καμία απεικόνισή της.